Vizija za sprečavanje gubitka vida kroz inovacije
Sredinom 2000-ih godina pacijenti sa stanjima kao što su vlažna senilna degeneracija makule (nAMD) i dijabetički makularni edem (DME) su dobili mogućnost da spreče napredovanje bolesti i poboljšaju vid, zahvaljujući inovativnim oblicima terapije.
Važna prekretnica je bilo otkriće faktora rasta vaskularnog endotela (VEGF). Prekomerna proizvodnja VEGF-a dovodi do nekontrolisanog rasta krvih sudova, propuštanja tečnosti i promena u normalnoj funkciji mrežnjače. Otkrićem leka koji blokira aktivnost VEGF-a, načinjen je prvi korak ka sprečavanju gubitka vida.
U budućnosti, u planu je poboljšanje ishoda lečenja pacijenata kroz inovativne tretmane, nove metode aplikacije lekova i upotrebu veštačke inteligencije (AI) za ranu dijagnostiku i procenu opcija lečenja. Upotrebljeni zajedno, ovi resursi imaju potencijal da u potpunosti spreče gubitak vida.
BOLJI NAČIN APLIKACIJE ZA POSTOJEĆE TRETMANE
Osnovno ograničenje anti-VEGF terapije jeste učestalost primene leka. S obzirom na to da se lek mora ubrizgavati u oko najmanje jednom mesečno, pacijenti veoma često odustanu, zbog čega nastaje pogoršanje ili totalni gubitak vida, koji bi se inače mogao prevenirati. Da bi se rešila ta prepreka, razvijaju se i testiraju uređaji koji bi postepeno oslobađali lek u oko tokom nekoliko meseci, a uz pomoć kojih bi bilo moguće i praćenje oslobađanja leka, podešavanje doziranja i praćenje potrebe za dodatnim tretmanom.
NOVI NAČINI OGRANIČAVANJA RASTA KRVNIH SUDOVA
Centralna uloga VEGF-a u rastu krvnih sudova čini anti-VEGF terapiju zlatnim standardom nege, ali to ne znači da je ona jedina. Rast novih krvnih sudova je rezultat interakcije mnogih faktora rasta, proteina i molekularnih regulatora. U cilju potpunog razumevanja svih mehanizama koji pokreću rast krvnih sudova i remete rad mrežnjače, sprovodi se veliki broj istraživanja, kako bi se identifikovali dodatni, potencijalni putevi lečenja. Pored anti-VEGF terapije, istraživači su se poslednjih godina fokusirali na angiopoetin-2. Na ovaj način, pacijentu bi se mogla ponuditi dodatna mogućnost lečenja, u zavisnosti od toga koji aspekti procesa rasta krvnih sudova preovlađuju kod datog pacijenta i stanja retine.
ALATI AI ZA UNAPREĐENU DIJAGNOSTIKU I LEČENJE
Nepotpuna dijagnoza stanja mrežnjače predstavlja propuštenu priliku za pravovremeno lečenje. Najčešće se oštećenje mrežnjače ne dijagnostikuje na vreme, delom zbog toga što anatomski bolest značajno uznapreduje pre nego što pacijent primeti oštećenje vida i zatraži medicinsku negu. Naučnici trenutno razvijaju tehnologiju baziranu na veštačkoj inteligenciji koja se može koristiti za detekciju najranijih stadijuma bolesti kod ljudi koji i dalje dobro vide, ali su pod velikim rizikom od gubitka vida zbog starosti ili dijabetesa.